De dirndl, door dik en dun

• door redactie
• 12 augustus 2014

Voor alles is een tijd, en als je de Duitse plaatselijke kranten mag geloven is het nu tijd voor de dirndl. Het lijkt een heuse trend te zijn: op steeds meer volksfeesten (niet alleen het beroemde Oktoberfest) vertonen vrouwen zich in zo’n traditionele jurk, al was het maar om zich erin te laten fotograferen voor hun profielfoto op Facebook.

Zoals u weet brengen ‘wij van Summit Travel’ met enige regelmaat een bezoek aan de Alpenlanden. We komen dan ook regelmatig mooie dames in dirndls tegen, die ons bij de receptie of in een restaurant beleefd van dienst zijn.

Hoe zit dat eigenlijk, met die jurken, waar komen ze vandaan? Vanwaar die zwaar ingesnoerde taille en (voor de visueel ingestelden onder ons) “de appelen over de muur”?
Tijd voor een nader onderzoek, vonden wij. Op internet vind je immers alles!

Voor wie het nog niet wist: de dirndl is een heuse wonderjurk. Hij geeft alle dames zonder uitzondering een wespentaille, de minderbedeelden een decolleté en de beterbedeelden een indrukwekkend “balkon”. Minder fraaie vormen worden verhuld, de dunneren lijken wat voller en de volleren ogen slanker.

Oorspronkelijk (we schrijven de 19^de eeuw) was de dirndl gewoon praktische werkkleding die  veelal werd gedragen door de dienstmaagden (“deernes”, vandaar de naam) aan de hoven van Oostenrijk en het Duitse Beieren. De outfit bestond uit een blouse met een overgooier (of een losse rok en een hesje over de blouse) en een schort dat flink werd aangesnoerd. Dat schort werd vaak uit oud bedlinnen genaaid en was daarom meestal effen, zonder het bloemetjespatroon wat je nu vaak ziet. De jurk moest vooral praktisch zijn en draagbaar in zowel de keuken als op het land en in de stallen, en dus was deze gemaakt van stevig katoen of linnen, zonder tierelantijnen, toeters en bellen.

Vanaf de jaren dertig van de vorige eeuw kregen de stadsmeisjes die in de zomer wat frisse berglucht kwamen opsnuiven de dirndls in het vizier, en begonnen zij deze stiekem-toch-wel-sexy-jurken te imiteren en te versieren. Tegenwoordig wordt de jurk dus vooral gedragen op volksfeesten en in horecagelegenheden, als teken van regionale trots.

Saillant detail: vroeger kon je aan de manier waarop het schort gestrikt was de burgerlijke staat van de draagster zien. Droeg de dame in kwestie de strik rechts? Dan was ze getrouwd, of minimaal “bezet”. Als de strik links zat dan was ze nog vrijgezel; droeg mevrouw de strik op haar rug dan was haar status die van weduwe. Zat de strik op de buik? Dan had u met een maagd van doen.
Geen idee of het nog altijd zo werkt. Mocht u eens in de Alpen zijn: vragen staat vrij natuurlijk!

Gebruikte bronnen: 1, 2, 3, 4 & 5.