De sauna verklaard: klederdracht, rituelen en rambo
De rillingen lopen over je rug, je hebt gezweet op de piste en begint af te koelen. Je komt aan bij je hotel, pension of hostel en denkt hé , ik ga lekker een warme douche nemen. Je loopt door de gang richting je kamer, maar dan ineens zie je het: er is een sauna!
In onze 3-delige special focussen we ons op de sauna, de geschiedenis, rituelen en de juiste procedure.
‘Rambo in de Sauna’
Het is wellicht een vraag die door je hoofd spookt: wat moet ik in hemelsnaam aan in de sauna? Ga je rambo-stijl en dus compleet naakt of pak je jezelf zo goed mogelijk in?
Er zijn in door de jaren heen bepaalde opvattingen en tradities ontstaan met betrekking tot de sauna klederdracht en deze zijn per land verschillend. Zo kennen Zweden en Finland een lang staande sauna cultuur waarbij bloot de norm is. Mannen en vrouwen gaan hierbij over het algemeen gescheiden naar de sauna. In sommige gevallen worden zelfs zakenrelaties besproken en draait het dus allang niet meer om alleen wellness. In Nederland en andere Europese landen als Duitsland, Oostenrijk en Kroatië is dit nog wel het geval, maar is naakt in de sauna eveneens een veel voorkomend fenomeen. Zeker niet iets om je voor te schuwen, hoewel het doorgaans normaal gevonden wordt om in de openbare wellness faciliteiten wel met badkleding aan de sauna te betreden. Landen als Italië, Noorwegen, Frankrijk en Rusland zijn wat preutser als het aankomt op naakt. Hier wordt van je verwacht dat je altijd badkleding draagt en zal men je dus raar aanstaren als je in je blote bibs op het houten bankje neerploft. Desondanks is het meest preutse (Westerse) saunaland Amerika. Hier is het over het algemeen zelfs verboden om naakt de sauna te betreden en in sommige staten zelfs strafbaar. Wanneer je iemand flink ingepakt in de sauna ziet zitten is de kans dus groot dat het een Amerikaan is…
Saunarituelen
Over het algemeen kennen we de sauna als een plaats om te genieten. Echter heeft het saunagebruik in de loop der jaren enkele ongeschreven gedragsregels met zich meegebracht. Denk hierbij bijvoorbeeld aan symbolisme of religie. De meeste van de deze opvattingen stammen uit het oude Scandinavië, maar enkele zijn tegenwoordig nog steeds terug te vinden. Hieronder een overzicht van de voornaamste saunarituelen door de eeuwen heen:
- Religieuze aard: De sauna is heilig en voor velen gelden dezelfde onbesproken regels als in een kerk: je praat niet hardop, vloekt niet en je flikt het al helemaal niet om een krant of tijdschrift te lezen.
- Spirituele plaats: In het verleden geloofde men dat de sauna onderdak bood aan geesten. Goedaardige geesten wel te verstaan, maar desalniettemin moesten deze wel gerespecteerd worden. Let dus op wat je zegt!
- Geen seksclub: Traditiegetrouw gaan mannen en vrouwen gescheiden naar de sauna. Tegenwoordig bestaat er vaak een uitzondering op deze regel. Hoewel het aanschouwen van het schaars geklede lichamen vaak andere emoties aanwakkert, wordt de sauna zelden in verband gebracht met seksuele activiteiten.
- Zaterdag, saunadag!: Traditioneel gezien was zaterdag de dag om de sauna te bezoeken en alleen in perioden van hard werken en vakantie werd de sauna vaker gebruikt. Vandaag de dag, varieert het gemiddelde gebruik van eenmaal per week tot iedere dag en maakt de sauna vooral deel uit van de wellness ervaring.
- ‘Te veel vuur in een stoof doet ze branden’: Hoe warm mag de sauna eigenlijk zijn? In de vroegere rooksauna werd het niet warmer dan 75 °C. Tegenwoordig kunnen we dat makkelijk weerstaan en stoken we de boel maar al te graag op richting de 90-100°C. De aanbevolen temperatuur schommelt echter tussen de 80-90°C. Maar ja, als het buiten koud is…
- Stoom afblazen: Om te voorkomen dat je te ontspannen raakt, is het een Finse traditie om na een sauna sessie een duik in het ijskoude water te nemen, bij voorkeur door een gat in het ijs. In vroegere tijden werd er zelfs onderwater van wak naar wak gezwommen. Deze traditie is echter verloren gegaan, mede omdat velen het niet overleefden. In veel wellness faciliteiten vind je dan ook een koude douche; iets minder heroïsch, maar deze geeft eveneens een adrenaline-kick . Overigens is het bij hartproblemen beter om deze manieren van verkoeling te laten voor wat het is…
- Natuurlijke massage: Een oud Fins ritueel is de ‘Vihta’ of ‘Vasta’. Dit is een bundel berkentwijgjes waarmee zachtjes op de huid geslagen werd om de bloedsomloop te doen versnellen. Het gebruik had een masserend effect en een reinigende werking. Voor het ontstaan van zeep werd men op deze manier gewassen.
Tegenwoordig vind je dit ritueel weinig terug en heeft het haar vervanger gevonden in een ruigere variant. Het is vooral onder de mannen een spel geworden om in de sneeuw te rollen en elkaar daarna met takken te lijf te gaan. Pijnlijk verhaal…
Bronnen: WellnessTravelling.nl, Finlandsite.nl, saunagids.nl1
In deel 1 van de onze sauna special streken we neer op het houten bankje en startten we het gesprek met onze buurman of buurvrouw. Het arsenaal aan opgedane saunakennis biedt natuurlijk garantie voor een gezellige stoomsessie. Nog gezelliger wordt het als je ook nog kunt vertellen wat de juiste procedure is en welke gezondheidsopstekers dit met zich meebrengt. Meer hierover lees je in het laatste deel van onze sauna trilogie!
Wordt vervolgd.
Recente reacties